کاخ آپادانای تخت جمشید

کاخ آپادانا یا کاخ بار داریوش و خشایارشا یکی از کاخ های اندرونی تخت جمشید است. این کاخ مشتمل هست بر یک تالار چهارگوش مرکزی با 36 ستون و سه ایوان، در جهت های شمال، شرق و غرب (هر یک با 12 ستون)، چهار برج در چهار گوشه بیرونی تالار و یک رشته اتاق نگهبانی که در جنوب آن قرار دارند. بنای کاخ آپادانا به دست داریوش بزرگ آغاز شد و در زمان خشایارشا تکمیل گردید. سطح این کاخ به حدود سه متر از کف حیاط آپادانا و کف دروازه همه کشورها بلندتر ساخته شده است.

کاخ آپادانای تخت جمشید در بیشتر قسمت ها متکی بر سنگ تنه کوه است. برای رفتن به درون این کاخ دو پلکان دو طرفی، یکی در سمت شمال چسبیده به ایوان شمالی و یکی در سمت مشرق و متصل به ایوان شرقی را درست کرده اند. دیوارهای این پلکان ها و پیش بستشان مزین به نقوش و کتیبه های باشکوهی است. از 72 ستونی که روزی سقف آپادانا و ایوان هایش را برپا می داشته اند، امروز تنها 14 عدد برپاست که یکی از آنها (در شمال شرقی ایوان شرق) بازسازی شد.

اما بنابر روایات گردشگران اروپایی و نگاره هایی که از تخت جمشید کشیده اند، میتوان استنباط کرد که در سال 1619 (میلادی) هنوز 20 ستون برپا بوده و این تعداد در سالهای 1627 (میلادی) به 19، در 1677 (میلادی) به 18، در 1694 (میلادی) به 17، در 1787 (میلادی) به 15 و در سال 1841 (میلادی) به 13 عدد کاهش یافته که از آن تاریخ به بعد هم دیگر ستونی فرو نیفتاده است. بزرگی تالار مرکزی آپادانا آن مقدار بوده که گنجایش پذیرایی از 10٫000 میهمان را داشته باشد. ستون های تالار مرکزی آپادانا در بلندا و طرح درست مانند ستون های ایوان شمالی است یعنی هر ستون مرکب هست از سرستون گاو دوسر و گل و بوته زیر آن و ساقه استوانه ایی شیاردار و فقط شکل زیر ستون آنها با هم فرق دارد.

یعنی به جای اینکه زنگوله ای باشد، متشکل از دو قطعه سنگ مکعبی شکل است که سنگ کوچکتر برفراز سنگ بزرگتر استوار شده و خود زیر شالی چرخ مانند نصب گشته است. سقف وسیع و سنگین تالار بر روی الوارهای سنگین از چوب سدر یا سرو استوار بوده و برای آنکه باران بام را خراب نکند، درون دیوارهای خشتی راه آب های قائم با آجر و ملاط قیر ساخته اند که آب باران را به مجاری زیرزمینی که از زیر آپادانا می گذشته، می رسانیده است. دیوارهای تالار مرکزی آپادانا همه به پهنای 32٫5 متر و از خشت خام بود. خشت ها را به اندازه 33 در 33 و با ضخامت 13 سانتیمتر ساخته و با ملاط گل و آهک بهم چسبانیده اند. روی دیوارها لایه ای از گل و گچ به پهنای 5 سانتیمتر و روی آن را با لایه ای از گچ سبز خاکستری رنگ پوشانده اند.

دو درگاه قرینه تالار مرکزی آپادانا را به ایوان های غربی و شرقی می پیوسته است. دیوارهای این قسمت از خشت و آجر بوده اند. کف درگاه های دوگانه ای هم که در دیوار شمالی قرار داشته، ورودی های اصلی کاخ محسوب می شده اند و قسمتی از دیوارهایشان از سنگ بوده است. در اینجا اثری از نقوش برجسته نیافته اند. درها را که در حدود 15 متر بلندی داشته، به احتمال زیاد به صورت دو لنگه و مجهز به درهای کوچکتر می ساخته اند. جنس آنها احتمالا از چوب سرو یا سدر بوده و رویشان را روکشی از زر می پوشانده است. اگر دوست دارید که هر چه بیشتر با دیدنی های مرودشت نظیر کاخ آپادانای تخت جمشید آشنا گردید، می توانید سری به راهنمای سفر به مرودشت زده و حسابی کسب اطلاعات کنید.